<< back to all the articles.
Agenda, Patrick Jordens - 20/05/2007

Ze is geboren in Boedapest, woonde lange tijd in New York en vestigde zich via Gent in Brussel, waarmee ze van meet af aan op gespannen voet leefde. Daarom pendelt ze nu regelmatig tussen Brussel en Amsterdam. Een gesprek met Edit Kaldor, wereldburger, theatermaakster en voor de derde maal te gast op het KunstenFESTIVALdesArts met de performance 'Point Blank'.
 
"Ik ben eerst in Gent beland omdat ik op dat moment werkte bij het New Yorkse Love Theatre, en op uitnodiging van theaterhuis Victoria maakten we daar een productie. Ik werd verliefd, niet op Gent - die stad is mij toch te klein - maar op mijn huidige man, en al gauw verruilden we Gent voor Brussel. Dat moet nu ongeveer acht jaar geleden zijn. Brussel is ongetwijfeld de enige plek in België waar ik kan wonen, omwille van het kosmopolitische karakter. Ik wil 's nachts buiten komen en mensen op straat zien, leven voelen. Het eigenlijke centrum van Brussel is charmant, maar ook klein, net een universiteitscampus: je komt er vaak dezelfde mensen tegen en toch hangt er die grootstedelijke sfeer. Ik hou van die combinatie."
Maar een echt onverdeeld succes was Brussel toch niet voor Kaldor. Na haar postgraduaat theater aan DasArts in Amsterdam, kon ze daar een appartement betrekken. Daar heeft ze niet lang over getwijfeld, en nu bezit ze enkel nog een pied-à-terre in de Brusselse Anspachlaan. Er zijn verschillende redenen waarom ze momenteel meer in Amsterdam verblijft: de fietscultuur bijvoorbeeld, het feit dat ongeveer iedereen er Engels begrijpt én spreekt, de aanwezigheid van groene of andere kindvriendelijke plekken. Kaldor is sinds anderhalf jaar moeder van een zoon en dat heeft wel wat impact op haar levensstijl.
"Kijk, mijn vader is hier nu op bezoek en hij wilde met mijn zoon graag naar de zoo, maar dat heb je dus niet in Brussel. Ik vind het over het algemeen een weinig kindvriendelijke stad. Ook het teveel aan auto's stoort me, en het openbaar vervoer functioneert verre van optimaal. Maar de grootste moeilijkheid blijft de taal: ik spreek geen Frans, toch echt een handicap hier. Dat was voor mij trouwens het meest bevreemdende van deze plek toen ik hier pas toekwam: dat je bij de bakker Nederlands kunt praten, maar dat de beenhouwer twee huizen verder enkel Frans verstaat. Weird!"
Peter Halasz
Kaldor studeerde literatuur en theater in New York. Aanvankelijk wilde ze dokter worden en naar Afrika trekken, maar een grappig voorval bracht haar op heel andere gedachten. "Ik zat in een aula, een soort amfitheater, te luisteren naar een prof die in het begin van het eerste jaar wat informatie gaf. Tijdens zijn uiteenzetting kwamen er om de haverklap mensen binnenvallen - via de scène vooraan, want dat bleek de enige plek waarlangs je binnen kon komen. Die mensen, meestal studenten, waren ofwel te laat, ofwel verdwaald en ze stonden daar dan plots in die felle spots, terwijl ze zich er ook van bewust werden dat honderden anderen naar hen zaten te kijken. Dat vond ik zo geestig en interessant tegelijk, dat ik naar mijn prof ben gestapt en hem verteld heb dat ik maar afzag van geneeskunde en me wilde inschrijven voor theater."
Ze kwam in contact met de Hongaarse legendarische theatermaker Peter Halasz, en zijn gezelschap Love Theatre. Zeven jaar werkten ze samen, Kaldor werkte met hem als dramaturge en videaste aan zo'n dertigtal producties. Maar ze deden ook andere projecten samen, zoals het bedenken van cartoon-scripts voor de BBC over Koning Arthur. "Ik heb alles van hem geleerd wat theater betreft, ook al maak ik nu totaal andere voorstellingen dan hij; hij was werkelijk een unieke persoonlijkheid die leefde voor zijn werk. Hij bracht altijd nieuwe ideeën aan, bleef voortdurend op zoek naar andere vormen. Vorig jaar is hij gestorven. In zijn laatste voorstelling, enkele weken voor zijn dood, heeft hij zijn eigen begrafenis geënsceneerd."
Sinds een zestal jaar werkt Kaldor aan haar eigen oeuvre. Was het makkelijk om als buitenlander in contact te komen met de artistieke wereld in Brussel, om je eigen ding te kunnen doen? "Nee, niet echt. Voor dans ligt dat volgens mij heel anders, omdat het probleem van de taal zich niet stelt. Ik zeg dan ook altijd: Brussel is een stad voor dansers en Eurocraten (lacht). Toen ik een dossier wilde indienen om subsidies aan te vragen om een voorstelling in het Engels te maken, ging mijn productiehuis toch eerst even checken of dit in het verleden wel al ooit gebeurd was. Dat men zich dat moet afvragen, zegt op zich al genoeg eigenlijk. Ik heb veel te danken aan KunstenFESTIVALdesArts, dat me nu voor de derde keer een platform biedt. We zijn in Brussel dan weer wel enorm verwend wat betreft het aanbod aan interessant internationaal theater, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Boedapest of New York."
Spioneren
Kaldors nieuwe voorstelling, Point blank, is gebaseerd op een verzameling van maar liefst 8500 foto's van een achttienjarig meisje dat in New York en in verscheidene Europese steden heimelijk het privéleven van anonieme mensen heeft gefotografeerd. Ze trok de foto's vaak van op 150 meter, maar door te werken met een zoomlens krijg je het gevoel in de intimiteit van die mensen binnen te dringen.
"Point blank heeft verschillende betekenissen maar het staat voor mij vooral voor een state of mind, een soort nulpunt, een ongeschreven blad. Je bent 18 en plots moet je een drastische keuze maken van waar het met je leven naartoe moet. Dat is redelijk beangstigend en hoe meer je erover nadenkt, hoe zorgwekkender het wordt. Zodanig dat het je paralyseert, dat je in een point blank terechtkomt. Ik vraag me in de voorstelling samen met dat meisje af of het lukt om alle opties in kaart te brengen, en of je kunt leren uit de ervaringen van anderen, zodat je weet waar je uitkomt als je deze of gene beslissing neemt. Het gaat over de moeilijkheid om keuzes te maken, omdat er waanzinnig veel mogelijkheden zijn, maar finaal bekeken misschien niet zo erg veel aantrekkelijke. Dit soort vragen wil ik delen met het publiek, zoals: is het haalbaar om een goed systeem te bedenken om een overzicht te krijgen van alle mogelijkheden? Of, welke keuzes ervaren we als beter dan andere en waarom?
"De voorstelling draait natuurlijk ook om onze natuurlijke drang om andere mensen te observeren, people-watching. Dat kan echt een verslavende bezigheid zijn, een typisch stedelijk spel trouwens. Als je geïnteresseerd bent in mensen, moet je in de stad blijven! Je kunt in zekere zin contact maken zonder buiten te komen. En eens je echt bewust met dat 'spioneren' bezig bent, ga je overal wel iets boeiends zien." Om haar woorden kracht bij te zetten, krijgt Kaldor een raam in de gaten waarachter enkele schimmen bewegen, en waar - net zichtbaar - een bos bloemen op een tafel staat. De vragen en verhalen borrelen als vanzelf bij haar op...
Chinese papegaaien
En dan moet ze ervandoor, want het zijn zware repetitieweken en haar zoontje wacht. Maar één anekdote wil ze graag nog kwijt: "In Evere vlakbij het gebouw van de NAVO, waar ik vroeger woonde, staat een grote boom waar wel honderden groene kleine papegaaien in slapen. Ze komen oorspronkelijk uit Noord-China. Naar het schijnt zouden de eerste exemplaren afkomstig zijn uit een dierentuin die Brussel vroeger moet gehad hebben en die plaats heeft moeten maken voor een pretpark of consumptiepark aan de Heizel. Een van de bewakers zou hen vrijgelaten hebben, en ze gedijen hier hoe langer hoe beter, gezien het warme weer. Het is mijn geliefde plek in Brussel. Tegen valavond komen ze in eskadrons aangevlogen, en zelfs in de winter blijft die boom groen, van de papegaaien." (PJ)
:: Point Blank — Edit Kaldor — theater
data: 10 > 14.5.2007 om 20.30 uur (12.5: 22.00), 
tickets: €10/12,5
locatie: Beursschouwburg, A Ortsstraat 20-28, Brussel, 070-22.21.99,
info@kfda.be - in het Engels, zonder ondertitels.

<< back to all the articles.